II rok-Prawo Pracy-Treść stosunku pracy

Scandalliero

Treść stosunku pracy

Prawa
1. Prawo do zatrudnienia na stanowisku odpowiadającym umówionej pracy: polega na udostępnieniu pracownikowi stanowiska pracy odpowiedniego ze względu na rodzaj pracy, którą pracownik jest obowiązany świadczyć.
2. Prawo Pracownika do wynagrodzenia odpowiadającego rodzajowi pracy: pracodawca jest obowiązany do wypłacania pracownikowi wynagrodzenia które jest adekwatne do świadczonej pracy.
3. Prawo do korzystania z wyników pracy pracownika: efekty pracy pracownika przypadają pracodawcy.
4. Uprawnienia kierownicze: pracownik związany jest wiążącymi poleceniami swojego pracodawcy.

Obowiązki pracodawcy:
1. Podstawowe obowiązki wynikające z istoty stosunku pracy.
a. Obowiązek wypłacania wynagrodzenia za pracę.
b. Obowiązek zapewnienia i zorganizowania pracy pracownikowi.
2. Obowiązki wynikające z zasad prawa pracy.
a. Obowiązek szanowania godności i dóbr osobistych pracownika.
b. Obowiązek równego traktowania pracowników.
c. Obowiązek zapewnienia pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
d. Obowiązek zaspokojenia potrzeb bytowych, socjalnych pracownika
e. Obowiązek ułatwienia pracownikowi podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
3. Obowiązki szczególne.
a. Zaznajomienie pracowników podejmujących pracę z ich obowiązkami.
b. Terminowe prawo wypłacanie wynagrodzeń.
c. Prawidłowe zorganizowanie czasu pracy.

Obowiązek pracownika:
1. Podstawowe obowiązki wynikające z istoty istnienia stosunku pracy.
a. Obowiązek wykonania pracy w sposób sumienny i staranny.
2. Obowiązki o charakterze porządkowym.
a. Obowiązek przestrzegania ustalonych w zakładzie pracy przepisów porządkowych.
b. Obowiązek przestrzegania przepisów i zasad BHP.
c. Obowiązek przestrzegania przepisów przeciwpożarowych PPOŻ.
d. Obowiązek przestrzegania zasad współżycia społecznego.
3. Obowiązek dbałości o dobro pracodawcy.
4. Obowiązek przestrzegania tajemnicy.
5. Obowiązek stosowania się do poleceń pracodawcy.

Wykonywanie pracy
1. Miejsce pracy – powinno być określone w umowie o pracę i jest w zasadzie ulokowane w siedzibie pracodawcy lub w określonej jednostce organizacyjnej pracodawcy, może jednak znajdować się poza terenem siedziby pracodawcy.
2. Czas pracy – jest to czas, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy, przy czym chodzi tu o same godziny w skali doby i tygodnia.

Wymiar i rozkład czasu pracy.
Kodeks pracy reguluje tylko jedynie maksymalny czas pracy.
Podstawowa norma czasu pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 42 godzin na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym nie przekraczającym 3 miesięcy.

Wydłużenie dziennej normy czasu pracy.
1. W przypadku wprowadzenia rozkładu czasu pracy obejmującego więcej niż 39 dni dodatkowych dni wolnych od pracy (wolnych sobót), dobowy wymiar czasu pracy może być podwyższony do 9 godzin.
2. W przypadku, gdy rodzaj pracy uzasadnia wydłużenie dziennej normy pracy np.: w transporcie maksymalnie 10 godzin, przy dozorowaniu mienia 12 godzin, może również nastąpić skrócenie dziennej normy czasu pracy zwłaszcza, gdy istnieją szczególne i uciążliwe warunki pracy.
3. Nienormowany czas pracy dotyczy to pracowników, których rodzaj pracy i organizację tej pracy sprawia, że czas pracy może być określony wymiarem ich zadań. Zadania tych pracowników powinny być tak ustalone aby mogli je wykonać w ramach podstawowych norm czasu pracy.

Praca w godzinach nadliczbowych - jest to praca wykonywana ponad normę czasu pracy ustalone zgodnie z przepisami kodeksu.
Ograniczenia dopuszczalności zatrudnienia określonych pracowników w godzinach nadliczbowych.
Bezwzględnie w godzinach nadliczbowych nie mogą pracować:
1. Pracownicy młodociani.
2. Pracownicy w ciąży.
3. Pracownicy posiadający zaświadczenie lekarskie o potrzebie czasowego wstrzymania się od pracy w godzinach nadliczbowych.
4. Pracownicy zatrudnieni w szczególnie uciążliwych warunkach pracy.
5. Osoby opiekujący się dzieckiem do lat 4 mogą pracować w godzinach nadliczbowych tylko za ich zgodą.

Przyczyny uzasadniające pracę w godzinach nadliczbowych:
1. Konieczność prowadzenia akcji ratowniczej dla ochrony życia lub zdrowia, albo mienia lub usunięcia awarii.
2. Szczególne potrzeby pracodawcy.
3. Limit godzin nadliczbowych. Pracownik w ciągu doby może maksymalnie pracować 4 godziny nadliczbowe, a wciągu roku maksymalnie 150 godzin.
4. Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych.
Pracownikowi przysługuje dodatek w następujących wysokościach:
a. 50% wynagrodzenia za pracę w 2 pierwszych godzinach nadliczbowych na dobę.
b. 100% wynagrodzenia za pracę w dalszych godzinach nadliczbowych oraz w godzinach nadliczbowych przypadających w nocy, w niedziele i święta.
Za pracę w godzinach nadliczbowych może być udzielony ekwiwalent czasu wolnego.
Nie przysługuje wynagrodzenie za godziny nadliczbowe kierownikom zarządzającym zakładem pracy, głównym księgowym, kierownikom wyodrębnionych komórek zakładu pracy, oraz zastępcą tych osób.

Praca w nocy, w niedziele i święta
Przez pracę w nocy rozumie się pracę w godzinach od 2100 do 700.
Kodeks pracy dopuszcza możliwość pracy w porze nocnej, istnieje jedynie zakaz pracy w godzinach nocnych młodocianych i kobit w ciąży, a w przypadkach osób opiekujących się dzieckiem do lat 4 mogą pracować w nocy jeżeli wyrażają na to zgodę.
Za pracę w godzinach nocnych przysługuje dodatkowe wynagrodzenie w wysokości 20% stawki godzin wynikających z najniższego wynagrodzenia w gospodarce.

Praca w niedziele i święta
Zasadą jest iż niedziela i święta są dniami wolnymi od pracy. Praca w niedziele i święta jest dozwolona jedynie w wypadkach określonych w kodeksie pracy.
Przez pracę w niedziele i święta rozumie się pracę wykonywaną między godziną 600 w tym dniu, a godziną 600 następnego dnia.
Za pracę w niedziele i święta pracownikowi nie przysługuje dodatkowe wynagrodzenie, przysługuje mu jedynie tylko inny dzień wolny od pracy.

Urlopy i inne przerwy w pracy

Urlopy pracownicze – są to zagwarantowane prawem przerwy w wykonywaniu pracy przysługujące pracownikowi w wypadkach określonych w ustawie.
Rodzaje urlopów
1. Urlopy wypoczynkowe.
2. Urlopy przysługujące z przyczyn szczególnych (np.: urlop wychowawczy, urlop macierzyński, urlop szkoleniowy).
3. Urlopy bezpłatne.

Urlop wypoczynkowy

Urlop wypoczynkowy – jest to co roczne nieprzerwane i płatna przerwa w wykonywaniu pracy.
Prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego: pracownik uzyskuje to prawo z upływem 6 miesięcy pracy, ale w wymiarze połowy przysługującego mu urlopu. Natomiast prawo do urlopu w pełnym wymiarze pracownik nabywa po przepracowaniu 1 roku. Pracownik nabywa prawo do kolejnych urlopów wypoczynkowych w każdym następnym roku kalendarzowym.

Urlop proporcjonalny –polega na tym, że w przypadku gdy pracownik w ciągu roku kalendarzowego zmieniał pracodawcę to wówczas pracownikowi przysługuje urlop dotychczasowego pracodawcy w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u danego pracodawcy, natomiast u nowego pracodawcy nabywa prawo do urlopu w wymiarze proporcjonalnym do okresu pozostającego do końca roku kalendarzowego.

Wymiar urlopu wypoczynkowego
1. 18 dni roboczych po roku pracy.
2. 20 dni roboczych po 6 latach pracy.
3. 26 dni roboczych po 10 latach pracy.
Do okresu zatrudnienia, od którego zależy wymiar urlopu wlicza się okres poprzednich zatrudnień bez względu na przerwę w pracy oraz sposobu ustania stosunku pracy.
Do okresu pracy wlicza się również okresy nauki, następująco:
1. 8 lat w przypadku szkół wyższych.
2. 6 lat w przypadku szkół policealnych.
3. 4 lat w przypadku szkół ogólnokształcących.
4. 5 lat w przypadku średnich szkół zawodowych.
5. 3 lat w przypadku zasadniczych szkół zawodowych.

Zasady udzielania i korzystania z urlopów wypoczynkowych
1. Obowiązek udzielania urlopu pracownikowi w tym roku kalendarzowym, w którum to prawo pracownik nabywa.
2. Urlop wypoczynkowy może być wykorzystany w częściach, a przynajmniej 1 część urlopu powinna obejmować co najmniej 14 dni kolejnych kalendarzowych.
3. Urlopy wypoczynkowe udzielane są z planem urlopów, które opracowuje pracodawca w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową biorąc pod uwagę pracowników oraz konieczność zapewnienia normalnego toku pracy.
Część urlopu nie wykorzystana przez pracownika z powodu choroby, urlopu macierzyńskiego lub odbywania ćwiczeń wojskowych, nie wlicza się do urlopu.
Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu, tylko wówczas gdy obecność pracownika w zakładzie wymagają okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili rozpoczęcia urlopu, przy czym pracodawca jest zobowiązany pokryć pracownikowi wszystkie poniesione koszty związane z przerwaniem urlopu.
Urlop wypoczynkowy nie wykorzystany w danym roku kalendarzowym należy udzielić pracownikowi najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego.

Wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego
Za czas urlopu wypoczynkowego przysługuje wynagrodzenie w takiej wysokości jak by świadczył pracę.
Pracownik powinien wykorzystać urlop w naturze, natomiast ekwiwalent pieniężny urlop nie wykorzystany jedynie w 2 przypadkach:
1. Urlop z powodu wygaśnięcia stosunku pracy lub rozwiązania.
2. Urlop nie wykorzystany z powodu powołania do służby wojskowej.
Roszczenia z urlopem wypoczynkowym przedawniają się po upływie 3 lat.

Urlopy bezpłatne: udzielany jest pracownikowi na jego pisemny wniosek przy czym pracodawca może udzielić takiego urlopu ale nie ma takiego obowiązku. okres urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależy uprawnienie pracownicze.

Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia okresowe związane z praca

Wynagrodzenie za pracę – jest to obowiązkowe świadczenie okresowe pracodawcy posiadające wartości materialne spełnione na rzecz pracownika w ramach stosunku pracy w zamian za świadczenie przez pracownika pracy.
Zasadą jest, że wynagrodzenie przysługuje za pracę faktycznie wykonaną, za czas nie wykorzystywania pracy wynagrodzenie przysługuje tylko 2 przypadkach:
1. W razie bezprawnego niedopuszczenia do pracy.
2. W razie nie zawinionego przez pracownika przestoju w pracy.

Składniki wynagrodzenia za pracę
1. Wynagrodzenie podstawowe czyli składnik konieczny.
2. Składniki dodatkowe.

Wynagrodzenie podstawowe
Zależy od kategorii zaszeregowania oraz od systemu płacy, są 2 podstawowe systemy płac:
1. System wynagrodzenia za czas pracy.
2. System wynagrodzenia za wykonywaną pracę czyli akordowy system.

Rodzaje akordów
1. Akord prosty.
2. Akord progresywny.
3. Akord zryczałtowany.

Składniki dodatkowe
1. Premia.
2. Prowizja.

Premia
Premia charakteryzuje się tym, że jest składnikiem wynagrodzenia uzupełniającego, nie stała oraz nie jest świadczeniem obowiązkowym. Prawo do premii powstaje w razie wystąpienia okoliczności przewidzianych w tzw. regulaminie premiowanym. Mogą to być przesłanki pozytywne lub negatywne.

Prowizja
Prowizja jest to dodatkowy składnik za pracę wyrażany w określonym procencie od uzyskanych efektów pracy i mający charakter stały.

Dodatki do wynagrodzenia podstawowego
1. Dodatki rekompensujące kwalifikacje pracownika lub zwiększony wysiłek:
a. dodatek za godziny nadliczbowe,
b. dodatek za szkodliwe warunki,
c. dodatek za pracę w godzinach nocnych,
d. dodatek za funkcyjność,
e. dodatek za usługę pracy.
2. Dodatki wyrównawcze rekompensujące obniżenie zarobków pracownika przeniesionego do innej pracy np.: kobieta w ciąży.